Maandelijks archief: november 2016

Danser in Lyon

Leestijd: 3 minuten

Schuin kijk ik naar de andere dansers. We hebben allemaal een lange, grijze regenjas aan, een hoed op en grote schoenen aan. Mijn speciale dansschoenen passen zelfs over mijn gewone schoenen heen. Elk half uur kun je hier meedoen aan een uitvoering, ergens in een halfverlicht zaaltje in het Musée des Confluences. We zitten met zo’n vijftien mensen tegen de wand, het licht wordt minder, een stem zegt wat we gaan doen. ‘Sta op en stamp op het ritme van de muziek naar het lichtvlak. Ga heel dicht bij elkaar staan. Handen in je zak en hoofd naar beneden. Ren op het teken allemaal achter een van jullie aan die uit het groepje ontsnapt.’ Ja, in het Frans. Vandaar dat ik me soms moet voegen naar de andere danseurs.

Danser Joe heet het. Het is onderdeel van een expositie over hedendaagse dans. Maguy Marin, Pina Bausch, Merce Cunningham, Kurt Jooss. Le sacre du printemps in vijftig verschillende uitvoeringen. Deze expositie is echt de enige reden dat ik naar dit museum op een stukje grond waar Rhône en Saône samenvloeien (confluence), ben gelopen. De hele geschiedenis van de hedendaagse dans in foto’s, video’s en muziek. Bij de ingang van de expo krijg je een koptelefoon en dan loop je de dynamische wereld van de dans binnen.

lyon-191116-20a-klein

Ik ben in Lyon. Ja, wie gaat er nou naar Lyon? Ik ken niemand die me is voorgegaan. Lyon, daar rijd je zo snel mogelijk aan voorbij op de Route du Soleil naar warmere oorden, zuidelijker streken, zonniger landen. Zo ontoeristisch lijkt me dat dan dat ik er heen wil. Juist daarom. En er is vast wel een theater en een kunstmuseum. Wat blijkt, er is een mooie balletvoorstelling in het theater en een prachtige verzameling in het kunstmuseum. En dat is lang niet het enige.

Vieux-Lyon is het mooiste deel van de stad. Huizen uit de middeleeuwen, pleintjes van kinderkopjes, binnenplaatsjes achter poorten. Traboules heten die doorgangen. Lyon was de stad van de zijdewevers, het was de stad van de marionetten en ik veronderstel dat het ook de stad van de dans is. Of is het toeval dat ik tegen dansscholen en balletwinkels loop, dat er voor de l’Opéra voortdurend hiphopdansers bezig zijn, dat de dansexpositie nu draait? Kan, maar wel een leuk toeval dan.

Op de ene heuvel ontstond een Romeinse stad toen Caesar besloot om vanuit Lugdunum zoals Lyon toen heette de Galliërs te verslaan. Op een andere heuvel strekte zich de Gallische stad Condate uit. Nu de Croix-Rousse, een wijk met bochtige straten en lange trappen. Daar loop ik een paar dagen rondjes. Maar een hoogtepunt is de uitvoering van het Ballet de l’Opéra de Lyon van drie dansstukken van drie verschillende choreografen (Childs, De Keersmaeker en Marin) op muziek van Beethoven. Danser Joe natuurlijk, en het prachtige Musée des Beaux Arts.

Op een grijze maandag – ja, dit museum is open op maandag, er komen dan ook schoolklassen en tekenstudenten – loop ik er uren rond. Langs Picasso, Rubens, Zurbarán, Delacroix, Rodin, Manet. Na een lange kunstmiddag drink ik een biertje in bar les Berthom voordat ik terugreis naar Bron, een voorstad van Lyon waar ik bij Dominique en Albert in hun Airbnb-kamer logeer.

Ik heb een lang weekend veel gezien in Lyon, maar lang niet alles. Het doet me denken aan het gedicht van Wilmink: Op doorreis door Vlaanderen. ‘Ach mijn vrouw wil naar Zuid-Frankrijk / voor vakantie en vertier. / Daarom rijdt ze nu door Vlaanderen / en ik ben haar passagier. / Meid, waarom zo ver gereden, / waarom blijven we niet hier, waarom blijven we niet in Vlaanderen / met zijn duizend soorten bier?’ Lyon? Aanrader. Hoewel de kans steeds kleiner wordt dat je in het Musée des Confluences nog mee kunt doen aan Danser Joe – ik waarschuw maar – blijft er genoeg te zien en te beleven.

Foto’s van Lyon staan hier.

Lieve Fidan

Leestijd: 3 minuten

Ik ben altijd blij als jij als tafeldame bij DWDD zit. De eerste keer, een jaar of vier geleden, heb je gedanst. Prachtig was dat, spontaan, hartveroverend! Ik spiegel me sindsdien aan jou, jouw opinies, jouw vrouwelijkheid, jouw persoonlijkheid, jouw emoties, jouw optreden. Je verwoordt je angst en onzekerheid, je zorgen en je onbehagen, je steun en je bewondering. En ik herken me steeds daarin. Je bent voor mij een held.

Maar spiegelen, wat is dat eigenlijk? Arnon Grunberg heeft er in de VPRO-gids vast een korte verhandeling aan gewijd. ‘Een korte verhandeling over spiegelen’, zoals hij over verlegenheid, etiquette, hardlopen, zondagochtend, Wenen, over allerlei fenomenen korte verhandelingen schrijft. Een korte verhandeling over spiegelen. Grunberg zou er misschien over opmerken dat je jezelf dan ergens verstopt, of dat je zoekt naar inspiratie voor hoe te leven. Heb je dat nodig dan? Waarom, hoe, wanneer?

Om te beginnen met de laatste vraag: ik ben er niet de hele dag mee bezig. Zou nogal wat zijn. Stel je voor. Ik loop door de supermarkt: hoe zou Fidan dat doen? Ik ga naar de zumba: wat zou Fidan doen? Ik drink een biertje in het café op de markt: zie ik Fidan hier zitten? Ik kijk naar Cold Feet: zou Fidan dit zien? Ik lees Alice Munro, Nir Baram, Alicja Gescinska: iets voor Fidan? Dansles: oké, lijkt me echt iets voor haar, maar misschien is ze dat stadium allang voorbij?

fidan5

Still van Fidan in DWDD

Want voor wie haar niet kent: wie is Fidan Ekiz? Ze is journaliste, 40 jaar oud. Getrouwd, een zoontje. Zelf is ze geboren in Rozenburg, en haar familie is van Turkse oorsprong. Ze werkte tijdens de Irak-oorlog in 2003 als oorlogscorrespondent vanuit Noord-Irak. En later werd ze Turkije-correspondent in Istanbul. Ze presenteerde tv-programma’s zoals Veerboot naar Holland, het emigratieverhaal van enkele Turkse gezinnen.

Dit jaar maakte ze een indrukwekkende serie over journalistiek: ‘De pen en het zwaard’. Ze onderzocht in landen als Rusland, Oeganda, Hongkong de mate van persvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Op het moment dat de eerste uitzending, over Turkije, werd uitgezonden, was de situatie vanwege de harde hand van president Erdogan heel actueel. Regelmatig worden er kranten verboden en journalisten opgepakt. Ik vond niet alleen de mensen die ze sprak heel dapper, maar ook Fidan zelf. Zo’n journalist zou ik willen zijn. Soms, want het vraagt moed. De overtuiging dat je stem gehoord moet worden.

Andere vraag: waarom? Waarom spiegelen? Waarom kijk je naar andere mensen om te zien hoe je moet leven? Kun je dat niet zelf? Misschien wel, maar we zijn sociale wezens met emoties die afhankelijk zijn van anderen. Altijd. Er is empathie, etiquette, rituelen, zin en betekenis. De ander en de relatie tot die ander. Er zijn levensvragen zoals wie ben ik, wat doe ik? En op al die vragen weet ik het antwoord niet. Nooit precies. Ik twijfel, zoals misschien wel de hele wereld twijfelt. Als je niet twijfelt, ben je in mijn ogen niet oprecht. Als je niet openstaat voor anderen, maar het zelf altijd het beste weet, dan klopt er iets niet.

Spiegelen dus. Naar andere mensen kijken en meer kijken naar mensen aan wie je een voorbeeld wilt nemen dan naar anderen. Dat is wat ik doe. Ik denk dat ik dat voortdurend doe. Spiegelen, naar anderen kijken. Dat is leuk en leerzaam, soms bevestigend, geruststellend, en vaak betekent het dat je je leven ietsje bijstelt. Misschien is dat ook wel de belangrijkste reden waarom ik romans lees. Zoekend naar personages die me iets kunnen leren over het leven. Want, hoe te leven, dat blijft zoeken en ik weet het nog steeds niet.

Dank je Fidan dat je me daar een beetje mee helpt.